• علوم انسانی

ارتباط جغرافیا با علوم دیگر

• نویسندگان انسانیها
• شنبه 23 شهریور 1398
• 2

نموداری که از کتاب درسی برای شما گذاشتیم، نشون می‌ده که رشته‌های مختلف با جغرافیا در ارتباط هستند ولی ما می‌خوایم مدل برخی از ارتباط‌های عنوان شده در این نمودار رو بررسی کنیم و از طرف دیگه به استفاده‌هایی که رشته‌های دیگه که در نمودار نیومده از جغرافیا می‌کنند اشاراتی داشته باشیم، یادتون باشه شما هم می‌تونید این موارد رو عنوان کنید و حتی بپرسید که آیا بین رشته مورد نظرتون با جغرافیا ارتباطی وجود دارد یا نه تا ما با کمک گرفتن از متخصصین در هر یک از رشته‌هایی که مورد نظرتون جواب سوالتون رو بهتون بدیم.

تاریخ و جغرافیا 

(نویسنده: ریحانه لطفی)

توی دبیرستان معمولا این دو تا درس رو کنار هم می‌بینید، اینکه دلیل این کنار هم گذاشتن این دو تا درس به یک تفکر کهنة از مد افتاده برمی‌گرده که چون جفتش حفظی هستن و اصولا برای تدریس نیاز به مهارت خاصی نیست و از روی متن کتاب بخونی کافیه این دوتا درس در کنار هم میان

این تفکر پوسیده که با روند کتاب‌های نظام جدید زیر سوال رفته. ولی می‌خوایم نسبت تاریخ و جغرافیا رو براتون باز کنیم.

من به عنوان کسی که در مقطع کارشناسی ارشد تاریخ- مطالعات قفقاز و آسیای مرکزی درس می‌خونم و کلا گرایشم با بحث جغرافیا معنا پیدا کرده می‌تونم بگم اگه جغرافیا بلد نباشم بی‌سوادم.

گرایش من به دو تا منطقه‌ای اشاره داره در دو طرف دریای خزر که زمانی جز ایران بوده و بعد از قاجار از ایران جدا شده و به روسیه پیوسته است و الان به کشورهای مستقل تقسیم شده است.

اولین قدمی که باید یادبگیرم تو این گرایش ویژگی‌های جغرافیایی این دو منطقه است. حالا چرا جغرافیا؟ چون وجود دو رود سیحون و جیحون در آسیای مرکزی باعث ایجاد ویژگی‌هایی شده که در نهایت به محیط مناسبی برای زندگی در طول تاریخ به آن توجه شده.

یا مثلا توی نقشة زیر محل قرارگیری شهر مرو در کنار مرو رود رو نگاه کنید:

تا ندونی وجود رودها چه تاثیری روی زندگی داره متوجه نمی‌شی چرا مرو تا قبل از هجوم مغول جایگاه خاصی داشته و از جمله شهرهای مهمی بوده که در مسیر جاده ابریشم قرار گرفته.

یا حالا بیایم سمت چپ دریای خزر؛ قفقاز.

این منطقه به دلیل قرارگرفتن در موقعیتی که باعث اتصال شرق به غرب می‌شده و یکی از تنها مناطقی بوده که بدون دخالت پادشاه عثمانی ایران می‌توانسته با اروپا در ارتباط باشه (تو طول تاریخ از جمله مرزهای پر تردد بوده و حتی به دلیل موقعیت خوش و آب و هوایی که داشته برای رفتن به حج از این منطقه استفاده می‌شده تا جنوب کشور یعنی چون موقعیت جغرافیایی مناسبی داشته افراد حاضر بودند مسیر خود رو کیلومترها تغییر بدن و از این منطقه به حج برن) و باعث تغییرات فرهنگی در قلمروی ایران بشه.

پس کسی که تاریخ می‌خونه اگه جغرافیا بلد نباشه رسما بی‌سواد چون تا نتونه محل هر رویداد رو بررسی کنه نمی‌تونه به دید همه‌جانبه از رویداد برسه و در نهایت فقط می‌تونه همه چیز رو حفظ کنه که این یعنی بی‌سوادی.

یادتون نره، تا وقتی به جای فهمیدن مطالب اون رو حفظ کنید به سوادتون اضافه نمی‌کنید.

 

جغرافیا و بازرگانی

(نویسنده امیر حسین اسکندری)

اصولا جغرافیا درسی هست که کمتر بهش توجه میشه. اما در همه علوم بسیار مفید و کاربردی هست. بزارید براتون یه مثالی بزنم. توی فیلما دیدین که بعضیا میرن دمه در خونه‌ها و ازشون میخوان محصولی که ارائه میدن و بخرن. حالا فرض کنید شما می‌خواین بخاری بفروشید اگر برید به یه قسمتی از کشور که همیشه گرمه و بگید بیا این بخاری و از ما بخر کسی حاضره پولی پرداخت کنه؟ قطعا نه.

حالا اینو تعمیم بدین به تمام محصولات. یه مثال دیگه اگر برید به مناطق محرومی که اینترنت ندارن بگید گوشیه هوشمند از ما بخر باز کسی نمی‌خره. اصولا علم بازرگانی به دوراندیشی بر‌می‌گرده. یکی از ابزارهای دوراندیشی همین توجه به محیط اطرافه. این‌که بدونید چه محصولی به چه موقعیت مکانی می‌خوره. هر مکانی چه ویژگی‌هایی داره. اینا هم همش تو جغرافیا اومده. حال با یه مثال دیگه میزنم براتون اگر بخواین تو یه ایران ماشین بفروشد چی کار می‌کنین؟ اولین کار اینه که باید ببینید هر جایی چه ماشینی می‌طلبه. میخواین تویه مناطق کوهپایه‌ای ماشین بفروشین خوب باید ماشینی بفروشین که بتونه خوب بکشه بالا یعنی قدرتی باشه. تو کویر چی؟! ماشین آفرود که تو خاک و شن گیر نکنه. تهران چی؟ حالا دیگ باید ببینید کجای شهر میخواین بفرشید. شمال یه ماشین می‌خواد جنوب شهر هم یه ماشین دیگه. می‌بینید همه‌چی به همه‌چی ربط داره.

مدیریت بازرگانی از رشته‌های آینده‌دار هست. اما همونطور که بالا گفتم مهمترین ابزارش دور اندیشیه اگر اهل دید جامع و کلی هستین این رشته رو بهتون پیشنهاد می‌کنم.

جغرافیا و انسان شناسی

ابتدا به تعریف دو رشتۀ مورد بحث می‌پردازیم.

انسان‌شناسی: هر منظومۀ معرفتي را که به بررسي انسان و يا بعد يا ابعادي از وجود انسان و يا گروه و قشر خاصي از انسان‌ها مي‌پردازد، مي‌توان انسان‌شناسي ناميد.

جغرافیای انسانی: جغرافیای انسانی رابطه متقابل انسان و عوامل جغرافیایی را مورد بررسی قرار می‌دهد. به‌عبارت دیگر در این رشته، اثراتی که محیط بر جامعه انسانی و انسان به‌جای می‌گذارد و نیز متقابلاً اثراتی که انسان به کمک مهارت خود بر محیط زندگی بر خود برجای می‌گذارد مورد مطالعه و پژوهش قرار می‌گیرد.

در جغرافیای انسانی ما به بررسی تاثیرات محیط بر زندگی انسان می‌پردازیم و در انسان‌شناسی که از زیرشاخه‌های جامعه‌شناسی است به بررسی تمام ابعاد وجود انسان می‌پردازیم که از جمله این ابعاد تاثیری است که محیط بر انسان می‌گذارد، جغرافیدان‌ها جامعۀ انسانی را از منظر باورها، ارزش‌ها، نیازهایی که دارند مطالعه می‌کنند. چون باورها، ارزش‌ها و نیازها در بعضی موارد ماهیت بومی دارند بر همین اساس نظریه‌پردازی بر مبنای آن می‌تواند قلمرو بومی داشته باشد. 

انسان شناسی در کتاب درسی جغرافیا

در جغرافیا یازدهم با مفهوم پخش فرهنگی آشنا شدید، با بررسی پخش فرهنگی می‌توان تاثیر فرهنگ‌های مختلف بر انسان را بررسی کرد که در اینجا وارد بحث رشتۀ انسان‌شناسی می‌شوید. یا تاثیر آب‌وهوا بر خلقیات انسان‌ها نیز در حیطۀ انسان‌شناسی قرار دارد.

با این وجود باید دقت داشته باشید برخلاف قضاوت اولیه دربارۀ عدم کاراریی جغرافیا در جامعه‌شناسی این رشته نقش بسیاری در انسان‌شناسی که زیر شاخۀ جامعه‌شناسی قرار دارد ایفا می‌کند.

در حال تکمیل . . .