روش مطالعه تاریخ ادبیات و سبک شناسی
چگونه تاریخ ادبیات را بخوانم؟ سبک شناسی را با چه روشی بخوانم؟ روش مطالعه درست سبک شناسی علوم و فنون ادبی چیست؟ چگونه تاریخ ادبیات را بخوانید که حفظی نباشد؟ چگونه برای تاریخ ادبیات خلاصه نویسی کنیم؟ روش خلاصه نوشتن برای سبک شناسی چیست؟
تعریف و موضوع تاریخ ادبیات
به تاریخ و سرگذشت ادبیات در طول زمان و دگرگونی سبک‌ها و فنون ادبی در نقاط مختلف جهان می‌پردازد.
برای «پرداختن» به این موضوع نیاز است که «تاریخ» بدانید و «سبک» ادبی را بشناسید، آنگاه آدم‌هایی که در هر دوره تاریخی به اقتضای شرایط در سبک ادبی خاصی، از خود آثاری به جا گذاشتند، بیشتر و بهتر قابل درک هستند.
یک مثال بخوانید
چگونه سبک ادبی هندی در دوره‌ای از تاریخ ادبیات فارسی ایجاد شد؟
سبک ادبی هندی در عصر حکومت صفویان شکل گرفت. علیرغم توجه اندکی که برخی شاهان صفوی به هنر، معماری و فرهنگ داشتند، اغلب آنها نسبت به شاعران بی‌توجه بودند. از طرف دیگر پادشاهان هندوستان که هنوز تحت سیطره استعمار انگلیس، حکومت نمی‌کردند و مستقل بودند، زبان فارسی، زبان رسمی دربارشان بود. توجه به شاعران و ادیبان، جذب و جلب آنها به نوعی رقابت با حکومت صفویه نیز قلمداد می‌شد. از این رو شاعران ایران زمین به هندوستان رفته و به اقتضای طبع و نیاز عاطفی هندوان، اشعاری در سبک و سیاق هندی سرودند.
تاریخ ادبیات در کتاب علوم وفنون ادبی
بخش از کتاب علوم و فنون ادبی در واقع همان کتاب تاریخ ادبیات 1 و 2 می باشد که در نظام قدیم آموزشی، دو کتاب نسبتاً قطور بود
. با این تفاوت مهم که تاریخ ادبیات در فنون ادبی، دیگر آن حجم گسترده اطلاعات تاریخی مرتبط با ادبیات را ندارد بلکه بیشتر بر روی سبک شناسی آن متمرکز شده است. شاید بتوان گفت کاهش حجم کتاب درسی نظام جدید، به نسبت نظام قدیم بیشتر در موضوع تاریخ ادبیات خود را نشان داده است.
روش مطالعه تاریخ ادبیات و سبک‌شناسی
یاد گرفتن تاریخ و تاریخ ادبیات شاید دشوارتر از حفظ کردن آن بنظر برسد اما مطمئنا روش مطالعه‌ای که تاریخ ادبیات را بر مبنای تکرار طوطی‌وار توصیه می‌کند، این دو نکته را به ما تذکر می‌دهد:
1) کسی که این روش را پیشنهاد می‌دهد، شناخت درست و تخصصی از علوم انسانی ندارد
2) شناخت او از علوم انسانی، براساس کتاب درسی نظام جدید بروزرسانی نشده است
در مثالی که برایتان گفتیم، کاملا مشخص است مبنای این روش مطالعه براساس تحلیل و توانایی ارتباط یافتن بین حوادث اتفاق افتاده و شرایط ایجاد شده هست. که کمترین نیاز به حفظیات را دارد.
بنابراین برای تاریخ ادبیات نیز سه روش مطالعه پیشنهاد می‌شود:
۱) حفظ کردن :/)
2) مصداقی خواندن.
۳) مقایسه ای خواندن.
روش اول مطالعه
حفظ کردن؛ این روش آنقدر مشهور و معرف حضورتان هست که نیاز به توضیح زیاد ندارد: حفظ کنید؛ تکرار کنید، یادتان می‌رود، تکرار کنید . . . که قطعا نادرست است.
روش مطالعه مصداقی
مصداقی یعنی بعد از خواندن ویژگی‌های هر دوره یا سبک ادبی، چند متن از کتاب درسی را در همان سبک ببینید و مصادیق آن ویژگی‌ها را پیدا کنید.
ممکن است هر نثر یا شعری تمام ویژگی‌های سبک خود را نداشته باشد. مهم این است که شما به تمرین خود ادامه بدهید تا مصداق‌های بیشتری از اثر ادبی استخراج کنید و این مهارت را تقویت کنید.
دو مثال ببینید
و مثال دوم را هم با دقت بیشتری ببینید:
روش مطالعه مقایسه‌ای
در این روش مطالعه، ویژگی‌های هر سبک ادبی را با سایر سبک‌های ادبی مقایسه می‌شود. فایده این روش و تاثیری که در یادگیری تاریخ ادبیات و سبک شناسی دارد، در واقع یک قدم عملی و کاربردی برای «یادگیری» است به جای «حفظ کردن».
البته همیشه سوالاتی هستند که حافظه شما را بسنجند اما تعداد آنها در مقابل تیپ سوالات دیگر و بودجه بندی بسیار کمی که دارند، این نکته را نشان می دهد که مبنای روش مطالعه باید براساس یادگیری باشد!
چند مثال از روش مطالعه مقایسه‌ای
و مثال دوم را هم ببینید:
در بخش فایل های پیوست همین مطلب، یک تمرین گذاشته ام که بعد از دانلود، با روش مقایسه ای حل کنید.
مطالب مرتبط با این مقاله.مشاوره
تحلیل سوالات ادبیات اختصاصی کنکور 98 نظام جدید
روش مطالعه عروض و قافیه نظام جدید
خلاصه نویسی تاریخ ادبیات
در درس تاریخ ادبیات ممکن است دچار یک اشتباه بزرگ شوید؛ رونویسی از کتاب درسی به جای خلاصه نویسی از آن.
یعنی شما در همان مرحله اول مطالعه که کتاب درسی را باز کردید یا شروع به مطالعه درسنامه کتاب فنون ادبی پایه مشاوران آموزش کرده اید، حجم زیادی از مطالب را بنویسید که به نظرتان مهم است.
در حالیکه خلاصه نویسی را نباید در این مرحله انجام دهید. خلاصه نویسی را با حاشیه نویسی و نکته نویسی اشتباه نگیرید. حتما این مطلب را بخوانید که تعریف و زمان درست خلاصه نوشتن را بدانید: درست خلاصه بنویسید
اما چند نکته ویژه خلاصه نویسی تاریخ ادبیات و سبک شناسی
1) سعی کنید برداشت ها و یادگرفته های خودتان را بیشتر به عنوان خلاصه نویسی، ثبت کنید. البته بعضی جملات و عبارات کلیدی هستند که نیاز به انتقال عینی دارند.
2) اگر شنیدید که تاریخ ادبیات را به بعد از عید موکول کنید، اشتباه است. این استراتژی مطالعه در کتاب جدید کاملا نادرست است. چون حجم مطالب آن به اندازه ای زیاد است که نیاید به دقیقه نود واگذار کنید.
3) همیشه در خلاصه نویسی تاریخ ادبیات به دنبال این باشید که نوعی نظم و سامان فکری-ذهنی-علمی در نوشته های خود کشف کنید. مثلا: ترتیب تاریخی، ارتباط افراد با یکدیگر و افراد مشهور هر عصر، ارتباط سازی های شخصی بین افراد و آثار آنها.
4) در تاریخ ادبیات همه چیز مهم است؛ پس گمان نکنید که اگر از 6 اثر متعلق به یک شاعر یا نویسنده، 4اثر را بدانید کافیست!
این تصور بخاطر ذهنیت و شناخت دانش آموزی شماست که فکر می کنید همان طور که معلم از ما 4 اثر را می خواسته پس برای کنکور هم کافیست ... یا اگر برای ویژگی های زبانی، فکری یک عصری و سبک ادبی تمام آن ها را ندانید، ایرادی ندارد! که اشتباه فکر می کنید.
چند نمونه از جدول مقایسه سبک هم برایتان گذاشته ام که بهتر با این روش مطالعه آشنا شوید.
موفق باشید و بمانید.
فایل های ضمیمه
روش مطالعه علوم و فنون ادبی نظام جدید. ادبیات اختصاصی انسانی نظام جدید
تمرین برای سبک شناسی به روش مقایسه ای
جدول ترتیبی تاریخ ادبیات. منبع: فنون ادبی پایه کنکور 99 مشاوران آموزش
جدول مقایسه ای سبک ها؛ منبع: فنون ادبی پایه کنکور 99 مشاوران اموزش
10 نظر
پاسخ انسانی ها
پنجشنبه 28 آذر 1398
سلام
اصولیش این هست که پایه ها به ترتیب مطالعه بشن اما اگر ناچارید با برنامه آزمون آزمایشیتون هماهنگ بشید،درصورت مطالعه هم زمان هم به مشکل چندانی بر نمیخورید.
در برخی مطالب ممکنه ناچار بشید خودتون به مطالعه برخی قسمت ها بپردازید تا اون مطلب مورد نظر جا بیفته براتون.
موفق باشید.
دشتبان
ﺳﻪشنبه 20 اسفند 1398
سلام بر شما ممنونم برای مطالب عالی شما . سوالی داشتم از شما دوست گرامی . اصولاً تاریخ ادبیات علوم و فنون ادبیات چند درصد در هر سال و پایه ( دهم . یازدهم . دوازدهم ) تاثیر و یا امکان اومدش هست ؟ و اینکه سهمیه ایثارگران ۵% بهتر است برای دانشگاه فرهنگیان و یا منطقه 3 ممنون میشم سوالات من رو پاسخ بدید ممنونم از توجه شما
پاسخ انسانی ها
ﺳﻪشنبه 20 اسفند 1398
سلام. حتما ترمینولوژی علوم وفنون را از کتابخانه سایت دانلود کنید و بخونین.
درباره سهمیه هم در بخش جستجوی سایت کلمه سهمیه را سرچ کنید
موفق باشید
پنجشنبه 20 شهریور 1399
ازاین که تجربه هاتونو با ما مشترک شدید بسیار سپاس گزارم به عنوان یه دبیر لدبیات با سایقه ی بالا باید اعتراف کنم :هنر جمع بندی و به خوبی بیان کردن تجربه ها ,، چیزی بود که ازمن بر نمیومد با وجود این که در عمل همه ی این راهکارکارها رو اجرا می کردم .اما برای شرح و بیانش از شما کمک گرفتمبراتون آرزوی برکت و تن درستی و دل شادی کردم 🙏😌
پاسخ انسانی ها
چهارشنبه 26 شهریور 1399
سلام و عرض ادب خدمت شما.
بسیار خرسندیم که مطالب سایت تخصصی علوم انسانی را دنبال می‌کنید.
روش مطالعه علوم و فنون ادبی؛ قسمت اول
موفق و سربلند باشید.
انسانی یار
پاسخ انسانی ها
ﺳﻪشنبه 14 بهمن 1399
سلام به شما
ممکنه از هر سه پایه به تعداد مساوی سوال بیاد و یا ممکنه تلفیقی از هر سه پایه باشه توی یک سوال اما اگه قصد دارید تاریخ ادبیات پایه ای رو حذف کنید پیشنهاد میدم دهم رو حذف کنید چون اهمیت یازدهم و دوازدهم بیشتر است
نگار رفیقی
پاسخ انسانی ها
شنبه 1 خرداد 1400
سلام به شما
زمین تا آسمون فرق دارن کتاب علوم و فنون ادبی ادبیات تخصصی رشته انسانی هست و به صورت تخصصی تاریخ ادبیات دوره های مختلف بررسی شده تا زمان معاصر فقط اسم کتاب و نویسنده نیست بلکه قلمرو فکری و ادبی هر دوره هم بررسی میشه
کتاب علوم و فنون ادبی رو دانلود کنید خودتون متوجه میشید
نگار رفیقی
ﺳﻪشنبه 7 آبان 1398
من رشتم تجربی بوده میخام کنکور انسانی شرکت کنم میخاستم بدونم مشکلی پیش نمیاد؟؟ یا برای تاثیر معدل برای من چجوریه ؟؟؟و کدوم زیر گروه رو تو رشته انسانی برای تربیت معلم بایدانتخاب کنم؟؟تا الانم شروع نکردم به خوندن
پاسخ انسانی ها
چهارشنبه 8 آبان 1398
سلام زهرا خانم. کامنت شما را دیدم که البته زیر چندین مطلب دیگه هم ارسال کرده بودید. برای احتیاط اینجا و در مطلب دیگه هم جواب سوالتون را میدم. لطفا در سوالات بعدی یکبار فقط ارسال کنید و منتظر پاسخ بمانید.
اینکه مشکل پیش نمیاد، منظورتون اگه از نظر ثبت نام هست باید بگم خیر فقط موقع ثبت نام بهمن ماه در کنکور رشته دیپلمتون را تجربی انتخاب کنید و رشته آزمون را انسانی.
برای معدل اما در کنکور 99 هم مانند کنکور 98 تاثیر مثبت هست. یعنی جای نگرانی نیست. اما برای اعمال نمرات تغییر رشته ایها، ضریب درسهای شما متفاوت است. این تصویر را ببین:
منبع: صفحه 31 دفترچه دوم کنکور 98
درباره سوال آخر هم باید بگم در حال نوشتن مطلبی کامل با همون موضوع هستم. لطفا پیگیر مطالب سایت باشید.
موفق باشید و بمانید. رستم جو