• روش مطالعۀ دروس اختصاصی

• سحر بابازاده
• ﺳﻪشنبه 8 مهر 1399
• 9

روش مطالعه علوم وفنون دوازدهم:

علوم و فنون ادبی یکی از دروس اختصاصی علوم انسانی است که به طور خاص دستور زبان فارسی، زیبایی‌شناسی شعر (آرایه‌های ادبی)، عروض و قافیه و تاریخ ادبیات را مورد مطالعه قرار میدهد.

در این درس با یادگیری مجموعه‌ای از مهارت‌های زبانی، فرازبانی و ادبی مواجه می‌شویم. 

حال برای مطالعه این کتاب مفصل  و گاها مشکل برای  کسب بهترین نتیجه در کنکور سراسری چه باید کرد؟

همانطور که گفته شد این کتاب شامل بخش های متنوعی میباشد که در چینش کتاب درسی همه مباحث پشت سر هم آمده است (بر اساس مبحث دسته بندی نشده است؛ مثلا مباحث آرایه، مباحث تاریخ ادبیات و سبک‌شناسی)

یک فصل از تقسیم‌بندی کتاب درسی علوم و فنون را ببینید:

اما برای روش پیشنهادی برای صحیح خوانی علوم و فنون بهتر است که مطالب به صورت مبحثی خوانده شوند زیرا درس ها با هم پیوستگی خاصی دارند .و سوالات هم به صورت ترکیبی طرح میشوند.

مانند سؤالات مربوط به مبحث آرایه که به صورت ترکیبی  طراحی می‌شوند.

نکته قابل توجه این است که خوانش مباحث مختلف کتاب با هم متفاوت است.

• تاریخ ادبیات:

برای خواندن قسمت تاریخ ادبیات «خواندن مقایسه ای» به همراه «تکرار و تمرین فراوان» بسیار مفید خواهد بود.

به این نمونه از درسنامه کتاب کمک درسی علوم و فنون ادبیِ مشاوران توجه کنید که قبل از شروع تاریخ ادبیات پایۀ دوازدهم در قالب جداول مقایسه‌ای، مطالب کتاب‌های قبلی یادآوری می‌شود.

روش مطالعه علوم و فنون ادبی؛ قسمت اول

• عروض و قافیه:

برای خواندن قسمت عروض کتاب بهتر است از شعر های داخل متن کتاب شروع کنید و با بلند و اهنگین خواندن آن وزن شعر را بیابید این تمرین برای یافتن سریع وزن شعری بسیار مفید است زیرا دانش آموز با این روش هوش موسیقیایی خود را تقویت کرده است و چون تعداد وزن های موجود در کتاب درسی محدود است به راحتی میتواند وزن ها را بشناسد.

وقتی که وزن ها شناخته شود هم اختیارات شعری به راحتی تشخیص داده میشود و همچنین حل سوالات تستی بسیار آسان تر و البته سریع تر می‌شود.

برای مثال دانش آموز میداند که اختیار ابدال یعنی به جای دو هجای کوتاه یک مصراع در برابر یک هجا بلند مصراع دوم آورده شود پس به جای تقطیع تمام مصراع های گزینه ها  سراغ گزینه ای میرود که ارکانش دو هجای کوتاه پشت هم دارد مثل فعلاتن و مفتعلن .

یادگیری این مهارت در مبحث عروض، نیازمند تمرین و تحلیل ابیات متنوعی است. 

• آرایه‌های ادبی:

برای خواندن آرایه‌های ادبی هیچ چیز به اندازه تست زدن دانش آموز را آماده نمیکند.

یعنی شما بعد از مطالعۀ تعاریف کتاب درسی برای آرایه‌های ادبی، با تست زدن آن تعارف را به صورت مفهومی به کار می‌گیرید.

در اوایل کار بهتر است که  تست به صورت یک تمرین عملی دیده شود و دانش‌آموز با دقت ،حوصله و تمرکز فراوان مشغول حل سوالات شود  تا کم کم بنواند توانایی و مهارت خود را بالا ببرد و به ارایه ها تسلط خوبی پیدا کند.

به این نمونه سوال از کنکور 98 توجه کنید:

حل اینگونه تست های ترکیبی (که تعدادشان هم در ادبیات عمومی و هم در علوم و فنون کم نیست) نیازمند تمرین بسیار و تسلط فراوان بر انواع آرایه های ادبی است در این سوال چندین آرایه مطرح شده است که دانش اموز باید ببیند که به ترتیب مربوط به کدام یک از ابیات هستند؟!

روش مطالعه علوم و فنون ادبی؛ قسمت سوم

• قلمرو فکری:

یکی دیگر از مباحث مهم علوم و فنون زمینه فکری است که در کنکور به صورت سوالات قرابت معنایی مطرح میشود . و حدود ۶ تا ۷ سوال دارد . موفقیت در حل اینگونه سوالات نیازمند تمرین و زمان بسیار زیادی است و مداومت فراوان میخواهد باید آنقدر تست قرابت معنایی حل شود تا دانش اموز با فضای شعری آشنا شود و بتواند مفهوم شعر را درک کند.

برای این کار توصیه من حل روزانه تست قرابت معنایی و مهم تر از آن خواندن تحلیل تست است در تحلیل تست تمام گزینه ها توضیح داده شده است و دانش اموز وقتی بعد از فکر کردن به تست و حل آن به سراغ تحلیل ها میرود درک مفاهیم اشعار برایش راحت‌تر می‌شود. 

به طور کلی درک مفهوم رابطه بسیار زیادی با تمرین فراوان دارد و وقتی که تمرین روزانه انجام شود بعد از مدتی افزایش سرعت و عملکرد خود را مشاهده میکند و نکته قابل توجه این است که قرابت معنایی در ادبیات عمومی هم سوالاتی را به خود اختصاص داده است و در صورت تمرین درصد قابل توجهی برای درس ادبیات عمومی و ادبیات اختصاصی، پیشرفت خود را مشاهده خواهید کرد.

 نوبت‌های مطالعاتی روزانه و کوتاه (مثلا 30 دقیقه‌) در برنامۀ مطالعاتی برای دست یافتن به مهارت در مبحث قرابت معنایی، از جمله پیشنهادهای من به شما دوازدهمی‌هاست!

نکته مهم

 درس علوم فنون ادبی بسیار گسترده است و به صورتی نیست که بتوان آن را در مدت زمان کم جمع بندی کرد . هر یک از قسمت های کتاب بسیار مفصل و نیازمند تکرار و تمرین و زمان و مداومت است پس برای موفقیت در این درس؛

۱.هر چه زودتر  مطالعۀ جدی این درس را شروع کنید.

۲.تکرار و تمرین را فراموش نکنید.

پیشنهاد ما استفاده از کتاب علوم و فنون ادبی دوازدهم از انتشارات مشاوران آموزش است که شامل درسنامه و پرسش‌های چهار گزینه‌ای در 4 مبحث تاریخ ادبیات وسبک‌شناسی، آرایه‌های ادبی، عروض و قرابت معنایی است.

به منظور مشاهدۀ بخشی از این کتاب و خرید با تخفیف کلیک کنید. 

دربارۀ تکنیک‌های تست‌زنی بخوانید. 

9 نظر

پنجشنبه 10 مهر 1399

سلام میشه بگین علوم فنون رو چجوری بخونیم؟ ؟ اول دهم و بعد 11وبعد12یا اینطور که اول عروض سه سال و بعد تاریخ سه سال رو بخونیم؟!؟؟؟!؟کدوم درسته؟؟

پاسخ انسانی ها

یکشنبه 13 مهر 1399

سلام به شما.

پیشنهاد ما مطالعۀ مبحثی برای این درس است.

حتما مطالب اتاق علمی زبان و ادبیات فارسی را در همین سایت بخوانید.

روش ها را توضیح داده ایم.

ﺳﻪشنبه 20 آبان 1399

ان شا الله همیشه موفق باشید.عالی هستید

پاسخ انسانی ها

جمعه 23 آبان 1399

ممنونیم از شما 

دوشنبه 10 آذر 1399

سلام ممنونم از سایت فوق العاده تون من فارغ التحصیل تجربی هستم و میخوام سال دوم کنکورم رو انسانی بدم و از آبان هم شروع کردم و میخوام برای درس علوم و فنون عروض قافیه رو حذف کنم(تا الان هم هیچی ازش نخوندم ) لطفا راهنمایی کنین ممنون

پاسخ انسانی ها

شنبه 18 بهمن 1399

سلام به شما ممنون از انرژی خوبتون 
سوال های عروض و قافیه ۸ تا هستن اگه بتونین به تمام سوالات قلمرو فکری و تاریخ ادبیات و ارایه پاسخ بدین میتونین نخونین اما پیشنهاد شخصیم اینه که بخونید میتونید از کتاب عروض و قافیه کمک بگیرین چون مبحث آسونی هستش واقعا سخت نیست 
نگار رفیقی

 

دوشنبه 1 دی 1399

سلام و ممنون از شما ... من خیلی خوب وزن رو تشخیص میدم ولی مشکل من اینجاس چطور سر کنکور سریع اختیارات رو در بیارم که وقت کم نیارم و حتی کاغذی هم در اختیارمون نمیزارن

پاسخ انسانی ها

دوشنبه 1 دی 1399

سلام اگه من درست متوجه منظور شما شده باشم 
بله قرابت معنایی و ارایه در ادبیات و علوم و فنون  با هم تفاوتی ندارند به طور مثال همان طوری که در ادبیات برای قرابت چند بیت داده میشه و از شما خواسته میشه تا به طور مثال مفهوم متفاوت رو پیدا کنید همین در فنون هم هست و شاید تفاوت هایی در نحوه ی سوال دادن و ابیات در این دو درس وجود داشته باشه. 
حدیثه کریمی

ﺳﻪشنبه 2 دی 1399

سلام نه میگم علوم فنون وزن شعر رو تشخیص میدم اما سوال میاد که اختیارات شاعری رو پیدا کنیم سر کنکور خب خیلی زمان بره چیکا کنم که بتونم سریع جواب بدم متشکرم (:

پاسخ انسانی ها

شنبه 18 بهمن 1399

سلام به شما 
بهترین راه سماعی کار کردن عروض و قافیه هستش و میتونین برای این کار از کتاب عروض و قافیه انتشارات مشاوران آموزش استفاده کنید و از سایت زیر میتونین تهیه کنین 

انتشارات مشاوران آموزش

نگار رفیقی

ﺳﻪشنبه 17 فروردین 1400

سلام من اگر بخوام فقط تاریخ ادبیات جواب بدم تو کنکور چند سوال از این قسمت میاد؟؟وچند درصد رو به خودش اختصاص میده؟؟

پاسخ انسانی ها

جمعه 10 اردیبهشت 1400

سلام به شما 
تقریبا ۷ سوال رو طبق ارزیابی ها شامل می‌شود که حدود اگه همش رو درست جواب بدید ۲۵ درصد کسب میکنید 
نگار رفیقی

جمعه 10 اردیبهشت 1400

سلام خیلی عالی بود اما من وقتی ک میخونم بعدش فراموش میکنم یا سر امتحان یهو از یادم میره

پاسخ انسانی ها

دوشنبه 13 اردیبهشت 1400

سلام ممنون از شما. راهکارهایی برای به خاطر سپردن دروس هست که پیشنهاد میکنم حتما از آنها استفاده کنید:
1_ مدتی بعد از خواندن درس، تست آن درس را بزنید. 
2_ برای تاریخ ادبیات فلش کارت درست کنید و خلاصه نویسی کنید.
3_ برای عروض، از تمرینات کتاب و کتاب های کمک آموزشی استفاده کنید.
4_ هر چند وقت یک بار درس هایی که خواندید را مرور کنید تا به حافظه ی بلندمدت شما بروند.
موفق باشید.
فاطمه ابراهیمی

دوشنبه 10 خرداد 1400

زیبایی شعرموسقی شعر شمال چ درسایه

یکشنبه 7 شهریور 1400

بسیار عالی👌👌